Αρχαίες ελληνικές πόλεις στην Αραβία, την Χερσόνησο του Άρη!
Του Γιώργου Λεκάκη
Ο Άραβος που έδωσε το όνομά του στην Αραβία ήταν υιός του Ερμή και της Θρονίας. Υπάρχει και άλλος Άραβος ή Αράβιος, του Απόλλωνα και της Βαβυλωνίδας, πατέρας της Κασσιέπειας, ιατρός, και εφευρέτης της Ιατρικής.[1] Η κόρη του έγινε σύζυγος του Φοίνικα, γιου του Αγήνορα εξ Άργους. Παιδιά της ο Κίλιξ (ονοματίσας την Κίλικα), ο Φινέας κι ο Δόρυκλος και ο Ατύμνιος ή Άτυμνος (αλλά από τον Δία). Κόρη της από τον Φοίνικα ήταν η Κάρμη, η οποία απέκτησε από τον Δία την Βριτόμαρτη, λατρευθείσα ως θεά-παρθένος στην Κρήτη![2]
Η δε Αραβία ήταν σύζυγος του Έλληνα βασιλιά Αιγύπτου[3], μετά του οποίου έτεκε 50 υιούς.[4]
Όλος ο κόσμος γνωρίζει την χερσόνησο με αυτό το ελληνικό της όνομα: Οι ίδιοι οι άραβες την λένε Δζεζιρίτ ουλ-Αράμπ (δηλ. νήσος της Αραβίας). Οι Τούρκοι την ονομάζουν Αραμπιστάν[5], κλπ.
Η ιστορία του ανθρώπου στην Αραβική Χερσόνησο ξεκινά πριν 500.000 χρόνια:
- Λίθινα εργαλεία της Μέσης Παλαιολιθικής εποχής έχουν βρεθεί στο Ti's al Ghadah, στην βορειοδυτική Σαουδική Αραβία, ηλικίας 500.000 - 300.000 χρόνων.
- Πέτρινα εργαλεία 200.000 χρόνων Shuaib Al-Adgham, στην ανατολική επαρχία Al-Qassim.
- Εργαλεία της Αχελείας περιόδου στη Σαφάκ / Saffaqah, του Ριάντ, 188.000 χρονων.
- Απολιθωμένο οστούν δακτύλου, 90.000 χρονων, από Homo sapiens στο Al Wusta της ερήμου Nefud, κ.ά.
Όλα αυτά δείχνουν ότι τότε πολλές προϊστορικές τοποθεσίες, ήταν κατά μήκος ενός δικτύου ποταμών της περιοχής!.. Δύσκολο να το φανταστεί κανείς, αλλά ιπποπόταμοι, βοοειδή[6] και αντιλόπες[7], ζούσαν σε αυτό που σήμερα βλέπουμε ως έρημο…
Στην προ-ισλαμική περίοδο της χερσονήσου αναπτύχθηκαν πολλοί πολιτισμοί – πλην του αμιγώς ελληνικού - όπως οι πολιτισμοί: Awsan[8], Dilmun[9], Himyarite[10], Kinda[11], Ma'īn[12], Sheba[13], Thamud[14], κ.ά.
Περί την 3η χιλιετία στην περιοχή κατοικούσε η πανάρχαια φυλή των Μιναίων (Μινυών / Μινωιτών;)![15] Οι Μιναίοι κατοικούσαν την Μιναία χώρα της Ευδαίμονος Αραβίας, παρά την Ερυθρά Θάλασσα. Λαός ισχυρός, λίβανο και μύρα εμπορευόμενος. Πάντως κρητική παρουσία στην Αραβία τεκμηριώνεται με τους Ραδαμάνες[16], λαό της Κρήτης, που εστάλη διά της βίας από τον Μίνωα στην Αραβία[17]. Και από αφιερωματική επιγραφή που βρέθηκε στο… Ρεντέσιγιε της αραβικής ερήμου: «Ακέστιμος Κρης Κουρτώλιαος[18] Πανί Ενόδωι σωθείς εκ Τρωγλοδυτών[19]». Από την εποχή εκείνη αναφέρονται 25 ονόματα Αράβων βασιλιάδων![20] Από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς αναφέρονται βασιλείς της Αραβίας με ελληνικά ονόματα, όπως ο Αριαίος[21], ο Σάβως[22], κ.ά.
Οι στενές σχέσεις κυρίως – Ελλάδος και Αραβίας, μαρτυρούνται πολύ και από τους μύθους. Οι δε επιδρομές των Αράβων αλληγορούνται και στον μύθο της Στυμφαλίας λίμνης (της Αρκαδίας τότε), πλησίον της πόλεως Στυμφάλου. Περί αυτήν διέτριβον οι Στυμφαλίδες όρνιθες. Όρνεα σαρκοβόρα με σιδηρά πτερά και ράμφη, τα οποία ήλθαν εκ της Αραβίας και κατέστρεφαν την χώρα… Εκδιώχθησαν υπό του Ηρακλέους, στους γνωστούς άθλους του...
Τον 8ο αι. π.Χ. ο βασιλιάς της Αιγύπτου Τνέφαχθος ή Νεόχαβις ή Τέχνακτις, πατέρας του βασιλιά Βόκχορη ευρέθη με τον στρατό του στην Αραβία, όταν τους ετέλειωσαντα τα εφόδια. Επειδή η περιοχή ήταν άγονη, έμεινε δίχως τροφή. Καταλύοντας στα σπίτια απλών πολιτών του τόπου, έμαθε να ζει με εγκράτεια, συνήθεια την οποία διατήρησε κι όλα τα επόμενα χρόνια του βίου του και την εδίδαξε στους απογόνους του.[23] Αυτό μας λέει πολλά για τον πολιτισμό και το ήθος των Αράβων.
Τις πρώτες πληροφορίες για την γεωγραφία της αρχαίας Αραβίας έχουμε από τον Πόντιο γεωγράφο Στράβωνα, ο οποίος είναι και ως συνήθως, ακριβέστατος. Φαίνεται ότι διενοήθη να εξερεύνησει μόνος την Αραβία και για αυτό ηθέλησε να ακολουθήσει την εκστρατεία του Αιλίου Γάλλου, αλλά ακολούθησε μόνο μέχρι της Συήνης της Άνω Αίγύπτου.
Πληροφορίας περί Αραβίας από το 77 μ.X. περιέχει ο «Περίπλους της Ερυθράς Θαλάσσης», γραφείς υπό Ανωνύμου Αλεξανδρέως, συγχρόνου του Πλινίου. Και από τον Πλίνιο (από κείμενα άλλων).
Ενώ (χαμένα) αρχαία έργα για την Αραβία έχουν γράψει ο Αγαθαρχίδης, Αλέξανδρος ο πολυΐστωρ, ο Αρίστων[24], ο Αρριανός, ο Γλαύκος, ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης, ο Μαρκιανός, ο Ολυμπιανός, ο Ουράνιος (ο οποίος ήταν αξιόπιστος ανήρ για τα αραβικά, και εξιστόρησε με σπουδή ακριβώς τα της Αραβίας)[25], ο Παλαίφατος ο Αβυδηνός, ο Τεύκρος ο Κυζικηνός, κ.ά.
Η Αραβία γεωγραφικώς χωριζόταν στην
- Πέτρα ή Πετραία Αραβία (βόρεια)[26],
- στην Ευδαίμονα (= πλούσια) Αραβία,
- στην Έρημο Αραβία και
- στην Αραβία του Ευφράτη.
Στην Πέτρα Αραβία μάλιστα τιμούσαν ιδία τον θεό Άρη[27]. Υπήρχαν στην Αραβία αρχαίες πόλεις[28] με το όνομά του και νησιά. Με άγαλμα από μέλανα λίθο, τετράγωνο, ατύπωτο, ύψους 4 ποδών, πλάτους 2, επί χρυσής βάσεως. Θυσίαζαν σε αυτό, έχυναν το αίμα των ιερείων (θυσιαζομένων) και έκαναν σπονδές. Όλος ο οίκος / ναός του Άρεως ήταν πολύχρυσος! Με πολλά αναθήματα.[29] Ο υιός του Άρεως, Λυκούργος, βασίλευσε στην Αραβία![30] Γνωρίζουμε επίσης πως στην Αραβία ελάτρευαν και την Αφροδίτη[31], την οποία έλεγαν παραφρασμένα Αλιλάτ > Λατ[32]. Και την Αρτέμιδα και τον Ποσειδώνα. Αξιοσημείωτον ότι στην Αραβία, ο θεός Ήλιος ήτο γυναίκα, και δη στους Σαββαίους, με το όνομα Sams (< δωρ. Ζαν < Ζευς > αγγλ. Sun, κλπ.). Ετιμάτο δε ως προστάτις και κυρία του εμπορίου![33] Αφιερώματα εκ του ναού της έφεραν ναυτικοί έως και την Τύρο, την Ρόδο, την Κόρινθο, την Κέρκυρα[34].Μετά και την έλευση των Μακεδόνων του Μ. Αλεξάνδρου, πολλοί στρατιώτες του έμειναν στην Αραβία.[35] Ο στόλος του Μ. Αλεξάνδρου με τον Νέαρχο (325 π.Χ.) επιστρέφοντας εξ Ινδιών προσωρμίσθη στα Πάγαλα παράλια πόλη στην Γεδρωσία, στην Β. Ερυθρά Θάλασα (νυν Θάλασσα του Ομάν) στην χώρα των Ωρειτών (νυν Βελουχιστάν), 200 στάδια Δ. από τις εκβολές του Αραβίου ποταμού (νυν Πουραλλύ/Πουραλί). Ο Ιέρων ήταν τιμονιέρης πλοίου στον στόλο του Νεάρχου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και το 323 π.Χ. ήταν μεταξύ αυτών που προσπάθησαν να περιπλεύσουν την Αραβία.[36] Αλλά το νέο ταξείδι του Νέαρχου στην Αραβία ματαιώθηκε (μάλλον) οριστικά.[37] Πάντως τότε η Αραβία εντάχθηκε πλέον στην ελληνική σφαίρα επιρροής… Οι Μακεδόνες Πτολεμαίοι δε ίδρυσαν πολλές πόλεις και ευεργέτησαν την Αραβία. Αναφέρονται πολλοί Αράβιοι σοφιστές (με ελληνικά ονόματα και έργα)… Πετραίοι και Αράβιοι σοφίστευσαν έως και εν Αθήναις! Γνωστός αρχηγός τάγματος αραβικού στρατού επί Αντιόχου Γ΄, ο Ζαβδίβηλος.
Οι αρχαίοι συγγραφείς μας δίνουν πληροφορίες για την πανίδα της Αραβίας (περιέγραψαν λιοντάρια και φίδια της), τους τρόπους των Αράβων, κ.ά.
Κατά Κλαύδιο Πτολεμαίο, λοιπόν:
Αραβίας Ευδαίμονος θέσις
Ασίας πίναξ
Ἡ Εὐδαίμων Ἀραβία περιορίζεται ἀπὸ μὲν ἄρκτων ταῖς ἐκτεθειμέναις μεσημβριναῖς πλευραῖς, τῆς τε Πετραίας καὶ τῆς Ἐρήμου Ἀραβίας καὶ τῷ νοτίῳ μέρει τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἀπὸ δὲ δύσεως τῷ Ἀραβίῳ κόλπῳ, ἀπὸ δὲ μεσημβρίας τῇ Ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ, ἀπὸ δὲ ἀνατολῶν μέρει τοῦ Περσικοῦ κόλπου καὶ τῇ ἀπὸ τοῦ στόματος αὐτοῦ μέχρι τοῦ Συάγρου ἀκρωτηρίου θαλάσσῃ.
Ἡ μὲν οὖν παράλιος αὐτῆς περιγραφὴν ἔχει τοιαύτην·
μετὰ τὸ ἐν τῷ Ἐλανίτῃ[38] μυχῷ ὅριον τοῦ Ἀραβίου κόλπου,
Ὄννη ξ κη
Μοδίανα ἢ Μοδοῦνα ξ γο κζ δ
Ἵππος ὄρος ξ γ κζ γ
Ἵππος κώμη ξζ κ γ
Φοινίκων κώμη ξζ γ κ γ
Ῥαυνάθου κώμη ξζ δ κε γ
Χερσόννησος ἄκρα ξζ κε γ
Ἰαμβία κώμη ξη κγ γ
Ταύτης δὲ τῆς παραλίου
τὰ μὲν πρῶτα κατέχουσι Θαμυδῖται,
καὶ ἐφεξῆς Σιδηνοί,
εἶτα Δάῤῥαι,
μεθ᾽ οὓς Βανούβαροι,
εἶτα Ἄρσαι
Κιναιδοκολπιτῶν χώρας
Κόπαρ κώμη ξη κγ δ
Ἄργα κώμη ξθ κβ γο – σχ. Άργος.
Ζαβρὰμ Βασίλειον ξθ γ κβ
Κέντος κώμη ξθ γ κα
Θῆβαι πόλις ξθ γο κα – σχετική με την Θήβα Αιγύπτου – αποικίες των Θηβών Βοιωτίας.
Βαιτίου ποταμοῦ
ἐκβολαί ξθ κ γο
αἱ πηγαὶ τοῦ ποταμοῦ ο κδ
Κασσανιτῶν χώρας
Βαδεὼ Βασίλειον ο κ δ
Ἄμβη πόλις ο γο ιθ
Μάμαλα κώμη οα δ ιη
Ἀδήδου κώμη οβ δ ιζ – βλ. σχ. και Άβυδος
Ἐλισάρων χώρας
Πούδνου πόλις οβ ι
Αἴλου κώμη ογ ιε
Ναπηγοῦς κώμη ογ ιε
Σακατία πόλις οδ δ ιδ
Μούζα ἐμπόριον οδ ιδ
Σωσίππου λιμήν οδ δ ιγ
Ψευδόκηλις οε ιβ
Ὄκηλις ἐμπόριον οε ιβ
Παλίνδρομος ἄκρα οδ ια γο
Ἐρυθρᾶς θαλάσσης μετὰ τὰ στενὰ
Ποσείδιον ἄκρον οε ια – υπέρ του θεού Ποσειδώνος.
Σανίνα πόλις οε ια δ
Καβούβαθρα ὄρος ο δ ια δ
Ὁμηριτῶν χώρας
Μαδόκη πόλις οζ ια δ
Μαρδάχη πόλις οη ια δ
Λέες[39] κώμη οη γο ια
Ἀμμωνίου ἀκρωτήριον οθ γ ια
Ἀραβίας ἐμπόριον[40] π ια
Ἀτμανίσφη κώμη π γο ια δ
Μέλαν ὄρος πα ια
Ἀδραμιτῶν χώρας
Ἤβισμα πόλις πβ ια δ
Μέγας Αἰγιαλός πβ ια
Μάδα κώμη πγ ια
Ἐρισθὴ πόλις πγ ια δ
Μικρὸς Αἰγιαλός πγ γο ια
Κάνη ἐμπόριον καὶ ἄκρον πδ ιβ
Τρούλλα λιμήν πδ ιβ γ
Μαιθάθ κώμη πδ γ ιγ
Πριώνοτον ὄρος πδ γο ιγ
Πρίωνος ποταμοῦ ἐκβολαί πε ιγ
αἱ πηγαὶ τοῦ ποταμοῦ πβ ιζ
Ἐμβόλων κώμη πε ιγ
Τρητὸς λιμήν π γ ιγ δ
Θιάλληλα κώμη πζ ιδ
Μόσχα λιμήν πη ιδ
Σύαγρος ἄκρα ιδ·
Σαχαλιτῶν
Μέτακον κώμη πη ι
Αὔσαρα πόλις πζ γ ι δ
Ἄγγη κώμη πζ ιζ
Ἀστόα κώμη πη ιη
Νεογίλλα Ἐπίνειον πθ ιθ
Ὁρμανοῦ ποταμοῦ ἐκβολαί πθ ιθ
Δίδυμα ὄρη δ ιθ γ
Κώσαρα ἢ Κωσεύδη πόλις α κ
Μαντεῖον Ἀρτέμιδος α γο κ – ίσως το αναφερόμενο Αρτεμίτα[41].
Ἄβισσα πόλις β γ κ δ
Κορόδαβον ἄκρον γ κ δ·
ἐν τοῖς στενοῖς τοῦ Περσικοῦ κόλπου
Κρυπτὸς λιμήν β γο κα – με το ίδιο όνομα και λιμήν της Επιδαύρου Αργολίδος.
 |
| Ο αρχαίος μπρούντζινος κούρος "των Σαββαίων". Βρέθηκε στην Al-Baydā' Nashqum, 6ος–5ος αι π.Χ. Σήμερα στο... Μουσείο του Λούβρου. |
Ὄρη παράλια Ἀραβίας Εὐδαίμονος[42]
Ἵππος ὄρος ξ γ κζ γ
Καβούβαθρα ὄρος ο δ ια δ
Μέλαν ὄρος πα ια
Πριωνοτὸν ὄρος πδ γο ιγ
Δίδυμα ὄρη δ ιθ γ
Μέλανα ὄρη καλούμενα Ἀσαβῶν, ὧν τὸ ἐπὶ θαλάσσῃ μέσον ἐπέχει μοίρας γ κβ γ
Ἀσαβῶν ἄκρον β κγ γ·
ποταμοὶ παράλιοι·
Βαίτιος ποταμός ξθ κ γο
αἱ πηγαὶ τοῦ ποταμοῦ ο κδ
Πρίωνος ποταμοῦ
ἐκβολαί πε ιγ
αἱ πηγαὶ τοῦ ποταμοῦ πβ ιζ
Ὁρμανὸς ποταμός πθ γο ιθ
Λὰρ ποταμός π γ κγ
αἱ πηγαὶ τοῦ ποταμοῦ πα ιη
Κώσαρα πόλις α κ·
Περσικοῦ κόλπου·
Ἰχθυοφάγων κόλποι ἐπὶ πολὺ διήκοντες, ὧν ἐντός εἰσιν οἱ Μάκαι
[Οι Μάκαι ήταν έθνος της Λιβύης, μεταξύ Καρμανίας και Αραβίας. Στα Δ. της Αφρικής μεταξύ Γαραμάντων και Γινδάνων. Στην χώρα αυτή έρεε ο ποταμός Κίνυψ, που πηγάζει από τον δασώδη Λόφο των Χαρίτων. Παρά τον ποταμόν αυτόν σε ωραιοτάτη θέση, ίδρυσε αποικία ο βασιλόπαις της Σπάρτης, Δωριεύς. Αλλά οι Μάκες ενώθηκαν με τους άλλους Λίβυους και τους Καρχηδονίους και μετά τριετία τον εξέβαλον. Οι Μάκαι έκειρον την κόμη τους, αφήνοντας σ’ αυτήν «λοφοειδείς όγκους» - όπως κάνουν και σήμερα πολλοί. Πολεμούσαν φορώντας δέρματα στρουθοκαμήλων]
εἶτα Ναρειτῶν
Ῥέγμα πόλις πη κγ γ
Ἱερὰ Ἡλίου ἄκρα πζ γ κγ γ
Λὰρ ποταμοῦ ἐκβολαί π γ κγ
αἱ πηγαὶ τοῦ ποταμοῦ πα ιη
Κάνιψα πόλις π κγ γο
Κάβανα ἢ Καυάνα πόλις πε κγ·
εἶτα Ἀτταίων (Αττικών;)
Σαρκόη πόλις πδ δ κγ
Κάραδα πόλις πγ γο κγ
Ἄττα κώμη πβ κγ δ·
εἶτα Γεῤῥαίων
Μαγινδάνατα ἢ Ματιντάνα πόλις πα κγ γ
Γέῤῥα πόλις π κγ γ – σχ. Γέρρος στην Ασιατική Σαρματία (νυν Ουκρανία).
Βίλβανα πόλις π κδ ·
εἶτα Θαιμῶν
Εἶθαρ πόλις π κε
Μάγων κόλπος π κε γο
Ἰστριάνα πόλις π κε γ·
Λεανιτῶν
Μαλλάβα πόλις π κ γ
Χερσόνησος ἄκρα π γ κ
Λεανίτης κόλπος οθ δ κζ
Ἰταμὸς λιμήν οθ γο κζ γ
Ἀδάρου πόλις οθ δ κζ γο·
Ἀβουκαίων
Ἱερὸς κόλπος οθ δ κη δ
Κορομανὶς πόλις οθ κη δ·
μεθ᾽ ἣν τὸ εἰρημένον πρὸς τῇ Ἐρήμῳ πέρας,
καὶ ὁ Μαισανίτης κόλπος οθ λ
Ὄρη δ᾽ ὀνομάζεται τῆς χώρας τά τε εἰρημένα ἐπιλαμβάνοντα ἐπὶ πλέον καὶ τῆς μεσογείας, καὶ ἔτι τὸ καλούμενον Ζάμης, οὗ τὸ μέσον ἐπέχει μοίρας ο κε
καὶ τὰ Μάριθα π κα
καὶ ἡ Κλίμαξ ο ι
μεθ᾽ ὃ ἡ πηγὴ τὸ καλούμενον Στυγὸς[43] ὕδωρ οη ιε
καὶ ἄλλα ἀνώνυμα,
ὑπέρ τε τοὺς Κιναιδοκολπίτας οα κε
καὶ ὑπὲρ τοὺς Κατανίτας ογ κ
καὶ ὑπὸ τὰ Μάρειθα πδ ιζ γ
καὶ ὑπὲρ τὰ Ἀσαβῶν πη κβ
Κατέχουσι δὲ τὴν μεσόγειαν
παρὰ μὲν τὰς ὀρεινὰς τὰς πρὸς ἄρκτους ὡς ἐπίπαν Σκηνῖται, καὶ
ἔτι ὑπὲρ αὐτοὺς Θαδῖται,
μεσημβρινώτεροι δὲ τούτων Σαρακηνοί[44], καὶ Θαμυδηνοί,
εἶτα παρὰ τὸν Ζάμητα τὸ ὄρος
ἀπὸ μὲν δύσεως αὐτοῦ Ἀπαταῖοι, καὶ Ἀθρῖται,
καὶ πρὸς αὐτῷ Μαισαιμανεῖς, καὶ Οὐδηνοί·
ἀπὸ δὲ ἀνατολῶν Λαικηνοί, καὶ Ἀσταπηνοί, καὶ Ἰολεισῖται·
ἀπὸ δὲ μεσημβρίας Κατανῖται, εἶτα Θανουῖται,
τούτων δ᾽ ἀπὸ δύσεως Μανῖται,
ὑπὲρ οὓς Ἀλαπηνοί,
καὶ παρὰ τοὺς Κιναιδοκολπίτας Μαλῖχαι,
καὶ ὑπὸ τοὺς Μανίτας ἡ ἐντὸς Σμυρνοφόρος, εἶτα Μιναῖοι, μέγα ἔθνος,
ὑφ᾽ οὓς Δωρηνοί, καὶ Μοκρῖται, εἶτα Σαβαῖοι,
καὶ Ἀγχῖται ὑπὲρ τὴν Κλίμακα τὸ ὄρος,
παρὰ δὲ τὰ Μάρειθα ὄρη Μελαγγῖται
μὲν ἀπ᾽ ἄρκτων, καὶ Δαχαρηνοί·
Ζειρῖται ἢ Εἰρῖται
δὲ ἀπὸ μεσημβρίας, καὶ Βλιουλαῖοι, καὶ Ὁμαγκῖται,
ὧν ἀνατολικώτεροι Κοτταβανοί, μέχρι τῶν Ἀσαβῶν ὀρῶν,
ὑφ᾽ οὓς ἡ Λιβανοφόρος[45],
εἶτα πρὸς τοῖς Σαχαλίταις Ἰωβαρῖται,
ὑπὸ δὲ τοὺς Βλιουλαίους Ἀλουμεῶται,
εἶτα Σωφανῖται, καὶ Κυθηβανῖται,
καὶ μέχρι τῆς Κλίμακος Ῥαβανῖται·
ὑπὸ δὲ τούτους πάντας Χατραμωνῖται ἀπὸ τῆς Κλίμακος μέχρι τῶν Σαχαλιτῶν,
ἀπὸ δὲ μεσημβρίας τῆς Κλίμακος Μασονῖται,
εἶτα Σαρῖται,
καὶ παρὰ τοὺς Ὁμηρίτας Σαπφαρῖται,
καὶ Ῥαθῖναι,
ὑπὲρ οὓς οἱ Μαφορῖται
ὧν πρὸς ἀνατολὰς παρὰ μὲν τοὺς Χατραμωνίτας
ἡ ἐκτὸς Σμυρνοφόρος,
παρὰ δὲ τὸν Σύαγρον τὸ ὄρος μέχρι θαλάσσης, Ἀσκῖται.
 |
| Αρχαία κρητικά μινωικής εποχής χάλκινα ταυροκέρατα. Του πολιτισμού Dilmun (2000 π.Χ.). Βρέθηκαν στο Μπαχρέιν. |
Πόλεις δὲ λέγονται τῆς Εὐδαίμονος Ἀραβίας καὶ κῶμαι μεσόγειοι αἱ ὑποτεταγμέναι αἵδε·
Ἀραμαύα ξζ κθ
Ὁστάμα ξθ κθ
Θαπαύα οα γο κθ
Μάκνα ἢ Μαίνα ξζ κη δ
Ἀγκάλη ξη δ κη δ
Μαδιάμα ξη κη δ·
Ἀχρούα ο κη
Ὀβράκα οα κη
Ῥάδου κώμη ογ κη ιβ – όπως και στην Αργολίδα.
Φαράθα ογ γο κη γο
Σατοῦλα οζ κη
Λάβα ξη κζ γο·
Θαῖμα οα κζ
Γαία πόλις οα δ κζ γ
Ἄϊνα οε γο κζ γ
Λουγάνα ἢ Ζουγάνα ο κζ δ
Γαῖσα οη γ κζ δ
Σόακα ξη κ δ
Ἔγρα ο κ Σάλμα οδ κ·
Ἄῤῥη κώμη οε γο κ – σχ. Αρεόπολις
Δίγημα ἢ Δίσιμα οζ κ
Σάφθα οη δ κ γ
Φιγία οθ κ
Βαδαΐς ξη κε
Αὔσαρα οα κε
Ἰάβρι οδ κε
Ἀλάτα πόλις οζ γ κε ·
Μόχουρα ξθ γο κδ
Θούμνα ο κδ γ
Ἀλουάρη ο κδ δ
Φαλβίνου ογ δ κδ
Σάλμα ογ γ κδ δ
Γόρδα ο κδ – όπως και στην Φρυγία.
Μαράτα οθ γ κδ γ
Ἰβίρθα οθ γ κδ γο
Λαθρίππα οα γο κγ γ
Κάρνα ογ κγ δ· - όπως και στην Λακωνία.
Βιαβάνα ο κγ
Γοιράθα οζ γ κγ
Κάταρα οθ κγ γ
Βαίβα ἢ Ῥαίβα οα κβ
Μακοράβα ογ γ κβ·
Σάτα πα κβ
Μασθάλα πα δ κβ
Δόμανα πγ κβ
Ἀττία πε κβ δ
Ῥάβανα βασίλειον πζ κβ
Χαβουάτα πθ δ κβ
Θουμάτα οδ γο κα γ·
Ὀλαφία οζ γο κα δ - της Ευδαίμονος Αραβίας, στο βασίλειο της Ραβάνα.
Ἰνάφα οθ κα γο
Τιάγαρ πε κα γ
Ἄππα α κα – όπως Αππία η Πελοπόννησος.
Ἀγδάμου ογ κ γ
Καρμὰν βασίλειον οε δ κ δ
Ἴραλα π γ κ δ
Νάσκος μητρόπολις πα δ κ γ
Λαβρίς πβ κ
Λατέα πγ γ κ δ – όπως η Λατώ / Λητώ Κρήτης.
Ἱεράκων κώμη πδ κ
Ἄλβανα οδ ιθ δ
Χάργαθα ο ιθ δ
Λάθθα οθ ιθ γ
Ὄμανον ἐμπόριον πζ γ ιθ δ > νυν Ομάν;
Μαράσδου οδ ιη
Μάρα μητρόπολις ο ιη γ
Νάγαρα μητρόπολις πδ δ ιη γ
Ἰούλα πε γ ιη
Ἀμάρα οη ιη γ
Μαγούλαυα οε ιζ – σχετικά τοπωνύμια οι Μαγούλες Θεσσαλίας, Αρκαδίας, κλπ.
Σιλαιόν ο γο ιζ – εκ του ηγέτη Συλλαίου
Μαριάμα οη ιζ
Θούμνα οθ ιζ δ
Οὐόδονα / Βοδόνα π ιζ γ
Μαριμάθα πε ιζ γο
Σάβη ογ γο ιζ
Μέναμβις βασίλειον οε δ ι
Θάββα πη γ ι – σχ. Θήβα
Σάββαθα μητρόπολις πζ ι ·
Σαδασάρα πα δ ι γο
Γόρδα πβ ι
Θαβάνη πε γο ι γ
Μείβα οδ γ ιε ·
Στυγὸς ὕδατος πηγή οη ιε – με το Στύγιον / Στυγαίον ύδωρ.
Δράγα οθ ιε δ
Σαροῦον π γο ιε δ·
Μαίφα μητρόπολις πγ δ ιε
Σάρακα οε ιδ
Σάπφαρα μητρόπολις οη ιδ
Ἄρη βασίλειον π ιδ
Ῥαίδα πγ γ ιδ
Βαρνοῦν ἢ Βαινοῦν πδ ιδ δ
Θουρίς οε δ ιγ
Λαχερή οζ ιγ γ
Ὕαιλα οθ ιγ γ
Μάκκαλα πα ιγ δ
Σάχλη πβ γο ιγ γ·
Σάβη βασίλειον ο ιβ γο
Δήουα / Δήβα οζ γο ιβ – σχ. Θήβα.
Σόχχορ οη ιβ γο
Βαύα / Βάβα π γ ιβ γο
Δέλα πβ ιβ γο
Κῶα πγ ιβ – σχ. Κως < κώος, τόπος γεμάτος σπήλαια (> cave),
 |
| Αρχαία κεφαλή ταύρου, μινωικού τύπου, του "πολιτισμού Awsan" της Αραβίας. |
Νῆσοι δὲ παράκεινται τῇ χώρᾳ κατὰ μὲν τὸν Ἀραβικὸν κόλπον[46]
Αἴνου ξε δ κζ γ – σχ. Αίνος
Τιμαγένους ξ κε δ - της Ερυθράς Θαλάσσης του Αραβίου κόλπου, στην αραβική παράλιο της χώρας των Σιδηνών – η νυν Umuruma – βασιλεία της Υεμπό, επινείου της Μεδίνας.
Ζύγαινα ξ δ κδ γ
Δαιμόνων ξ δ κγ δ
Πολυβίου ξζ γο κα γο
Ἱεράκων ξθ ιθ
Σωκράτους ο ι γο
Καρδαμίνη οα ι – σχ. Καρδάμαινα
Ἄρη οα ιε γ
Κατακεκαυμένη ο ιδ
Μαλιάχου δύο οα γο ιδ
Ἀδάνου δύο οβ ιβ – βλ. σχ. Άδανα.
Ἐν δὲ τῇ Ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ
Ἀγαθοκλέους δύο, ὧν τὸ μεταξὺ ἐπέχει μοίρας πα γ ι
Κοκκονάγου , ὧν τὸ μεταξὺ ἐπέχει μοίρας πγ θ
Διοσκορίδους πόλις π γο θ
τὸ δυτικὸν τῆς νήσου πέρας πε ιβ
Τρητή π ιβ
Καὶ παρὰ τὸν Σαχαλίτην κόλπον
Ζηνοβίου ἑπτὰ νησία[47], ὧν τὸ μεταξὺ ἐπέχει μοίρας α ι
Ὀργάνα β ιθ
Σαραπιάδος, ἐν ᾗ ἱερόν δ ι ·
ἐν δὲ τῷ Περσικῷ κόλπῳ
Ἀπφάνα νῆσος, ἥτις ἐπέχει μοίρ. πα γ κη γο
Ἰχάρα πβ κε
Θαῤῥώ πε δ κδ δ
Γύλος κδ γο
Ἄραδος α γο κδ γο.
 |
| Αρχαία ελληνικά νομίσματα που βρέθηκαν στην νήσο Ίκαρο. |
Αρχαία ελληνικά ερείπια στον κόλπο του Κουβέιτ έχουν βρεθεί στην Akkaz, την Failaka, το Umm an Namil, την Teredon, κ.ά. Ο Μέγας Αλέξανδρος, και οι αρχαίοι Έλληνες, έλεγαν την ηπειρωτική χώρα του νυν Κουβέιτ, Λάρισα. Η δε νήσος Φαϊλάκα ονομαζόταν Ίκαρος[48], επειδή προσομοίαζε με την Ικαρία του Αιγαίου. Και μια πόλη επί αυτής της νήσου ονομαζόταν επίσης Ίκαρος. Υπήρχε και τοπικός ναός Εκάρα / É-kara αφιερωμένος στον βαβυλωνιακό θεό του ήλιου Shamash. Τόσο η Ίκαρος όσο και η Ικαρία, είχαν κοινές λατρείες ταύρων! Στο νησί υπήρχε επίσης ναός και μαντείο της Ταυροπόλου Αρτέμιδος, στον οποίο ανήκαν τα άγρια ζώα του νησιού (κυρίως χοίροι), αφιερωμένα στην θεά του κυνηγιού, και κανείς δεν έπρεπε να τα βλάψει. Υπήρχε και ναός του Απόλλωνος.[49] Σώζονται λείψανα αρχαίου ελληνικού οικισμού με μεγάλο φρούριο και δύο ελληνικούς ναούς (ελληνιστικών χρόνων). Ήταν νησί - εμπορικός σταθμός (εμπορείο) του βασιλείου των Χαρακηνών. Το νησί εξερεύνησε ο Νέαρχος ο Αρχίας, Ανδροσθένης ο Θάσιος και ο Ιέρων κατά την διάρκεια τριών εξερευνητικών αποστολών που διέταξε ο Μέγας Αλέξανδρος (324 π.Χ.). Αργότερα οχυρώθηκαν και εγκαταστάθηκαν σε αυτό και άλλοι Έλληνες επί των ημερών του Σέλευκου Α' ή του Αντιόχου Α'.
 |
| Αγγεία Εποχής Χαλκού που βρέθηκαν στην θάλασσα του Περσικού Κόλπου. Αρχαιολογικό Μουσείο Sharjah, ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ. |
Από άλλους στην Αραβία αναφέρεται και η πόλις Βερενίκη. Μάλιστα στην Αραβία υπήρχαν δυό πόλεις με αυτό το όνομα: Μία στον Αραβικό Κόλπο και δεύτερη στην περιοχή των Τρωγλοδυτών.[50] Και η Ερούπα της Ερήμου Αραβίας. Και η Κολόη[51]. Και η Μαλσάνη. Και ο Μέλινος Λιμήν της Τρωγλοδυτικής στον Αραβικό Κόλπο. Και η Τάμνα. Και η Άβα[52]…
Ο Απίων ο Γραμματικός (1ος αι. μ.Χ.)[53] μας λέει ακόμη πως, μεταξύ Αιγύπτου και Πετραίας Αραβίας κείται το όρος Σίναιον (νυν Σινά). Σε αυτό, λέει, ανέβηκε ο Μωυσής, έμεινε 40 ημέρες και κατέβηκε και έδωσε του νόμους στους Ιουδαίους![54]
Ο Στέφ. Βυζάντιος (5ος αι. μ.Χ.) μας μαθαίνει επιπροσθέτως:
Η Αραβία χώρα είναι αρωματοφόρος. Υπάρχει η αρχαία παροιμία «αράβιος αυλητής» ή «αράβιος άγγελος»[55] γι’ αυτούς που διαλέγονται απαύστως > αράβιος αυλός (= φλύαρος, ενοχλητικός). Οι άραβες με μια δραχμή αυλούν και με 4 παύουν! Τον τυφώνα τον έλεγαν και «αραβική πνοή». Τον άνεμο με κονιορτό, «αραβίδα».
Η Αραβική Θάλασσα καλείται και Βραχία, επειδή έχει πολλά βράχια. Αυτοί που κατοικούν στα παράλιά τους λέγονται Βραχιάτες και Βραχιηνοί.[56]
Η Ερυθρά Θάλασσα επήρε το όνομά της από τον ήρωα Έρυθρο[57] και από τα παρακείμενα όρη, που είναι «δεινώς ερυθρά και πορφυρά». Και όταν τα χτυπά ο ήλιος την αυγή, καταπέμπει στην θάλασσα ερυθρά σκιά. Και όταν βρέχει, συρρέουν στην θάλασσα ερυθρά χρώματα. Οι περίοικοι αυτής λέγονται Ερυθραίοι.
Η χώρα των Αβασηνών, κείται μετά τους Σαβαίους Χατραμώτες, και παράγει σμύρνη, όσσο, θυμίαμα και κέρπαθο[58]. Οι Αβασηνοί γνωρίζουν την γεωργία και την πορφύρα.[59]
Άλλες χώρες / περιοχές / επαρχίες της Αραβίας που αναφέρει: Βαρβαρία[60], Γάλαδα / Γαλαδηνή[61], Κατταβανία[62], Χατραμωτίτις[63], Χαττηνία[64], κ.ά.
Άλλα έθνη, που ζούσαν στην Αραβία, οι: Αγραίοι[65], Ακχηνοί[66], Αταφηνοί[67], Ατραμίτες[68], Άχομες / Αχαμηνοί[69], Βασσινοί[70], Γερραίοι / Γεραίοι[71], Δοχαρηνοί[72], Εδουμαίοι[73], Ερεμβοί[74], Ευαληνοί[75], Κεβρανίτες[76], Κιναιδοκολπίτες[77], Μαδιηνοί / Μαδιανίτες, Μάκες, Μασανοί[78], Μώβα / Μωάβα[79], Ναβαταίοι[80], Ομηρίτες ή Μακρόβιοι, Ραμμανίται[81], Σαβαίοι, Σακχηνοί, Σαλμηνοί[82], Σαμηνοί[83], Σάρακα[84], Ταηνοί[85], Χαβλάσιοι[86], Χατραμώτες / Χατραμωτίτες[87], κ.ά.
Άλλες πόλεις που αναφέρει: Άδανα[88], Άθλιβις[89] ή Άθριβις, Αίλανος ή Αίλας[90], (τα) Άμαθα[91] ή Άκμαθα, Αντιόχεια (Αραβίας), (τα) Αύαθα ή Αύαρα[92], Αυλών, Βάδεως πόλις[93], Βαίσαμψα (με οίκο Ηλίου)[94], Βοτάναβος (σταθμός), Βηρυττός (πρώην Διόσπολις), Βόστρα, Γάβαλα / Γέβαλα, Γάγγρα, (τα / η) Γάδδα[95], Γέα / Γαία[96], Δαύη[97], Δούμαθα[98], (τα / η) Έγγαδα[99], Έγρα[100], Ελούσα[101], Ζάβιδα[102], Ζαδράμη[103], Θαμουδά[104], Ιάθριππα[105], Ισμάηλα[106], Κάναθα[107], Μολσάνη, Μαννάκαρτα, Μασκάτη[108], Μήδαβα[109], Μινώα[110], Μωθώ[111], Νέγλα[112], Νύσα[113], Όβοδα[114], Όμανα[115], Όννη[116], Πάτουμος[117], Πορφυρίτις[118], Ραββατάμμανα[119], Σάμψα[120], (τα) Σαύα[121], Σαύνις[122], Σέμφη[123], Σίγγαρα[124], Σίκιμος / Σίκιμα[125], Τάβις[126], Τάμνα[127], Τάρφαρα[128], Τραπεζούς[129], Φαράν / Φαρά[130], Χαράκμωβα[131], Χάραξ[132], κ.ά.
Άλλα νησιά: Άνος ή Αίνος[133], Βάκχου νήσος και Αντιβακχίτης[134], Δουσαρή[135], Καμαρηνοί[136] νήσοι, Μύρωνος[137] νήσος, Σαπφειρηνή[138], Τύλος[139], κ.ά.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.4.2017.
- Λεκάκης Γ. «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπασμα).
- Burrowes R. D. «Historical Dictionary of Yemen», εκδ. Rowman & Littlefield, 2010.
- Gordon M. «The Rise of Islam», 2005.
- Hitti Ph. Kh. «History of the Arabs», 10η έκδ. 2002.
- Kitchen K. A. «On the Reliability of the Old Testament»., εκδ. Wm. B. Eerdmans, 2003.
- Roberts P. et. al «Fossil herbivore stable isotopes reveal middle Pleistocene hominin palaeoenvironment in 'Green Arabia'», Nature Ecology & Evolution, Nature, 2 (12), 1871–1878, doi:10.1038/s41559-018-0698-9, 2018.
- Scerri El., et. al. «The expansion of later Acheulean hominins into the Arabian Peninsula», Scientific Reports, 8 (1), 17165, doi:10.1038/s41598-018-35242-5, 2018.
- Taylor J. «Petra» εκδ. Aurum Press, Λονδίνο, 2005.
- Uerpmann H.-P., et. al. «The Southern Route "Out of Africa": Evidence for an Early Expansion of Modern Humans into Arabia», Science, 331 (6016), 453–456, doi:10.1126/science.1199113, 2011.
Και:
- «First human migration out of Africa more geographically widespread than previously thought», στο Eurek Alert, 9.4.2018.
- «Saudi Arabia's Qassim stone axe find points to prehistoric 'crossroads'», Arab News, 2.1.2021.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Βλ. Ασκληπ. στα Σχολ. Απολλ. Ρόδ. 2,178, Απ. Ρ. 140 [2.178], Πλιν. 7,56, 7.196, Στράβ. 1/2.34.
[2] Σχόλ. Απολ. Ρ. σελ. 140 [2.178], Απολλόδ. 3/1.2, Αντ. Λιβ. Μετ. 40.1.
[3] Γιος του Βήλου και της Αγχινόης ή Αγχιρρόης, κόρης του Νείλου, ή της Αερίας δίδυμος αδελφός του Δαναού. Ο Εύχήνωρ, υιός του Αίγυπτου και κάποιας Αράβισσας, ήταν σύζυγος κόρης του Δαναού Ιφιμέδουσας, η οποία και τον εσκότωσε (Απολλόδ. 2/1.5).
[4] Βλ. Απολλόδ. 2, 1, 5.
[5] Αραβιστάν λέγεται και μία μεγάλη επαρχία της Περσίας, ή άλλοτε Χουζιστάν, αυτή που οι Έλληνες έλεγαν Σουσιανή - στην Αγία Γραφή των χριστιανών καλείται Ελάμ.
Υπάρχει και ο Άραβις ποταμός αυτόνομος χώρα, στην Ινδική, όπου κατοικούσαν οι Αραβίτες (Αρρ. Αν. 6/21.4, Στέφ. Βυζ.). Και Άραβις ή Αράβιος άλλος ποταμός της Γεδρωσίας, και όρος στην ανατολική πλευρά του Νείλου.
[6] Ζούσε το pelorovis, ένα εξαφανισμένο πλέον αφρικανικό βοοειδές.
[7] Ζούσε η kobus, ένας τύπος «αφρικανικής αντιλόπής».
[8] Αβσάν / Αουσάν / Αύσονες; Εκ του Αύσονος τουυιού του Οδυσσέως και της Κίρκης ή της Καλυψούς; Αυτός ήταν βασιλιάς των Αύσονων στην Ιταλία! Πολιτισμός επηρεασμένος από τον ελληνικό. Επίσης με κύριο σύμβολο τον ταύρο. Κατεστράφη τον 7ο αιώνα π.Χ. από τους Σαβαίους.
[9] Ντιλμούν: Περί το νυν Μπαχρέιν, γύρω στο 2000 π.Χ. με πολλά αντικείμενα με μινωικά ταυροκέρατα.
[10] Ημυαρίτες / Χιμιαρίτες ή Ομηρίτες ή Οηρείτες.
[11] Κίντα / Κινδίτες: Γνωστή πόλη τους η Καρυάτις / Qaryat Dhat Kahl (νυν Qaryat al-Faw) ΒΑ. της Μέκκας. Ίσως πρωτεύουσά τους. Οικισμός των Μιναίων, της Νότιας Αραβίας του 10ου αιώνα π.Χ. Με αγορά, παλλάτι, ναό και πολλά σπίτια. Οι Κινδίτες έκοψαν τα δικά τους νομίσματα με χαραγμένο το όνομα του θεού τους, Καλ / Kahl.
[12] Main / Μαΐν < Μίνωες / Μινύες; Από το 1500 π.Χ. Πόλεις τους η Κάρνα ή Κάρνανα, η Μάιν, η Γιάθιλ, κ.ά. Άφησαν επιγραφές - η αρχαιότερη του 900 π.Χ. βλ. Στράβων, Glaser, Hommel.
[13] Σεμπά / Cheba / Shaba / Σαμπά / Sabaean / Σαμπαΐτες / Σαββαίοι / Σαββαΐτες / Σαβαίοι / Σαβαΐτες. Μεγάλο έθνος που κατοικούσε στην Ευδαίμονα Αραβία, επί όρους υψηλού και συνδένδρου (στην έκταση της νυν Υεμένης) αλλά και έναντι της Ερυθράς, στην Αιθιοπία. Θεωρείται λαός της Αξού (Κρήτης). Έχω ξαναπεί πως ο πολιτισμούς της Αξού είναι αρχαιότερος του μινωικού στην Κρήτη. Πρωτεύουσά τους η πόλις Σάβα. Αυτοί είχαν ένα είδος ελληνικής αλφαβητικής γραφής, την σαββαϊτική γραφή. Η βασίλισσά τους Μακέδα (Μακεδόνισσας) Βαλκίς / Μπαλκίς απέκτησε με τον Σολομώντα, έναν υιό, τον Μενελίκ (Μενέλαος; = «υιός του Σοφού»). Στράβ. 16/4.2, 16/4.19, 16/4.21.
[14] Θαμούντ / Θαμυδίτες, κατά Κλ. Πτολεμαίο, Θαμουδηνοί κατά Διόδ. Σικ. 3/44.3-6.
[15] ΠΗΓΗ: βαβυλωνιακή επιγραφή του 2400 π.Χ.
[16] Σχ. ο Ραδάμανθυς.
[17] Νόνν. 21.306-309.
[18] Η Κουρτωλία εξακολουθεί άγνωστη αρχαία πόλη της Κρήτης - ίσως στο Κουρταλιώτικο φαράγγι περιοχής Αγ. Βασιλείου.
[19] Τρωγλοδύτες, από τους αρχαίους μας συγγραφείς, αναφέρονται, πλην της Αραβίας, στην Αιθιοπία, την Ινδία, τον Καύκασο.
[20] ΠΗΓΗ: βαβυλωνιακές επιγραφές.
[21] Διόδ. Σικ. 2/1.5.
[22] Βασιλιάς της Αραρηνής στην Ευδαίμονα Αραβία, 1ος π.Χ. αι. (Στράβ. 16/4.24).
[23] Πλούτ. Ηθ. 354b, Αθήν. 418e, Διόδ. Σικελ. 1/45.2.
[24] Γεωγράφος του 3ου π.Χ. αι., που του είχε αναθέσει ο Μακεδών Πτολεμαίος Γ' να μελετήσειτον Αραβικό Κόλπο (Διόδ. Σικ. 3/42.1).
[25] Βλ. Στέφ. Βυζάντιος.
[26] Με σημαντικότερη πόλη την γνωστή Πέτρα (της νυν Ιορδανίας). Κοινό όνομα για ελληνικές πόλεις. Με το ίδιο όνομα και πόλεις στην Κορινθία, την Ήλιδα, κ.α.
[27] Κατά μίαν έννοιαν / ετυμολογία Άραβες, Αράβιοι – οι λατρευτές του Άρεως. (< άραβος, έραβος = βοή Άρεως (πολεμική) < αράβοος > κτύπος (κυρίως σιδήρου – ξίφων, μαχαιρών), η βοή στα όρη < όραβος > αραβώ = ηχώ, ψοφώ.
[28] Αρεόπολη, Αρεόπολις - Ίσως και η νυν πρωτεύουσα Ριάντ < Αριάντ < Αρεόπολις. Βλ. και Ευσέβ.
[29] Βλ. Λεξ. ΣΟΥΔΑΣ.
[30] Διόδ. Σικ. 3/65.7, Νόννος 20.149-21.169.
[31] Υπήρχε και επίσημο λιμάνι στον Αραβικό κόλπο, με το όνομα Αφροδίτης όρμος – πρότερον ελέγετο Μυός όρμος ιδρυθέν υπό Πτολεμαίου τού Φιλαδέλφου.
[32] Βλ. Ηρόδ. 1.131.
[33] Βλ. Θεόφραστος, Πλίνιος, και πολλές αραβικές επιγραφές (S. Pauly – Wissana. Actikel Saba, S1307).
[34] Στην Κέρκυρα, τις Συρακούσες και την Μασσαλία, κ.α. ετιμούσαν επίσης γυναικεία θεότητα ως Ήλιο, την Αρτέμιδα.
[35] Αναφέρεται Μακεδόνας, του 2ου π.Χ. αι., κάτοικος των Αβών Αραβίας, του οποίου η κόρη, η Ηραΐς – σύζυγος του Σαμιάδη - άλλαξε φύλο και, άμα έγινε άνδρας, μετονομάστηκε Διόφαντος. Αρχικώς, όσο έλειπε ο σύζυγός της ταξείδι, προσπάθησε να το κρύψει. Αλλά τελικώς, όταν επέστρεψε δημιουργήθηκαν προβλήματα, επειδή αρνιόταν να ζήσει μαζί του. Αναγκάστηκε να ομολογήσει στο δικαστήριο τι είχε συμβεί… Απέκτησε φήμη γενναίου ατόμου, ενώ ο Σαμιάδης αυτοκτόνησε και της/του άφησε όλη του την περιουσία (Διόδ. Σικ. 32/10.2-9). Δεν είναι η πρώτη φορά που απαντάται αλλαγή φύλου στην αρχαία ελληνική γραμματεία.
[36] Αρρ. Αν. 7/20.10.
[37] Αρρ. Αν. 7/25.4, Πλούτ. Αλέξ. 75.4, 76.3, βλ. Berve 544.
[38] Σχ. Ελάνιοι, Έλληνες.
[39] Λάας > λας (οι λάες, λέες) = πέτρα > λατομείο, κλπ.
[40] Εμποριός, εμπορειός = εμπορείον.
[41] Με το όνομα αυτό, υπέρ της Αρτέμιδος υπηρχαν πόλεις στην Βαβυλωνία, την Αρμενία, αλλά και μια νησίδα των Εχινάδων Αιτωλίας!
[42] Από άλλους αναφέρεται και όρος Ελέφας. Με το ίδιο όνομα και όρος της Μαυριτανίας.
[43] Γνωστά τα Ύδατα της Στυγός (πηγές του ποταμού Κράθη στα Αροάνεια Καλαβρύτων Αχαΐας) σε υψόμετρο 2.100 μ.! Η Στυγξ ήταν Ωκεανίδα με παλλάτι της στα Τάρταρα. Το φυλούσαν μέρα-νύχτα ακοίμητοι δράκοι. Τα νερά της πηγής έλεγαν, έβγαιναν από το παλλάτι της από τα Τάρταρα! Η Στυγξ έλαβε μέρος στην Τιτανομαχία με τον Δία. Τέκνα της: Το Κράτος, η Βία, ο Ζήλος και η Νίκη. Στα ύδατα της Στυγός ορκίζονταν όλοι οι θεοί, ως και ο Ήλιος! ‘Ηταν ο μεγαλύτερος όρκος! Στα παγωμένα νερά της εξέτιαν την ποινή τους οι θεοί όταν ήταν τιμωρημένοι. Όποιο ον έπινε από το νερό της, πέθαινε! Ό,τι βαπτιζόταν στα νερά της, έλυωνε, ακόμη και μέταλλο. Σε αυτήν βούτηξε τον Αχιλλέα η μητέρα του Νηρηίς Θέτις και έγινε άτρωτος, πλην της πτέρνας απ’ όπου τον κρατούσε > αχίλλειος πτέρνα.
[44] Πρότερον Αγαρηνοί. Λέγεται πως επήραν το όνομά τους από την Άγαρ. Αλλά οι ελληνικές πηγές λένε πως πρότερον ελέγοντο Αγραίοι / Αγραείς. Λαό με αυτό το όνομα βρίσκουμε και στην Αιτωλία.
[45] Στην Λιβανησία Αραβία θυσίαζαν οι Λεβήδες Μωαβίτες. – βλ. Isai 15.2. Ησύχ.
[46] Από άλλους αναφέρονται και οι νήσοι Ακανθίνη, Μακαρία (όπως και στην Μεσσήνη), Οφιώδης, κ.ά.
[47] Τα επτάνησα της Αραβίας στον ΝΑ. άκρον της.
[48] Σχ. το τοπωνύμιο Akar (αραμαϊκά), το αρχαίο τοπωνύμιο της Εποχής του Χαλκού Agarum.
[49] Βλ. Στέφανος Βυζάντιος, Κλ. Πτολεμαίος, Στράβων. R. Shaw «Kuwait», 1976. Kilner P., Wallace J. «The Gulf Handbook», τ. 3, 1979.
[50] Φερενίκη > μακεδ. Βερενίκη - μακεδονικό όνομα. Με το ίδιο όνομα υπήρχαν πόλεις της Κυρηναϊκής, και της Άνω Αιγύπτου.
[51] Πόλις του Αραβικού κόλπου. Με το ίδιο όνομα και πόλη της Λυδίας.
[52] Άβαι ή Άβη υπήρχε θρακική πόλη της Φωκίδος επί του Κηφισού.
[53] γραμματικός Αλεξανδρεύς που έγραψε πικρή σάτυρα κατά των Ιουδαίων.
[54] Fr.4.1.
[55] Βλ. Μεν. Fr.32.
[56] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο δ’) του Ουρανίου.
[57] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο β’) του Ουρανίου.
[58] Είδος θυμιάματος.
[59] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου.
[60] Στον Αράβιο κόλπο.
[61] Επικαλείται πηγή την «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία» του εβραίου συγγραφέα Ιώσηπου.
[62] Χώρα περίφημη για τον λιβανωτό / λιβάνι της. – βλ. Στράβων.
[63] Χώρα περίφημη για την σμύρνα της. Πλησίον της Ερυθράς Θάλασσας. – βλ. Στράβων.
[64] Χώρα των Γερραίων, στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι πολίτες Χαττηνοί. – βλ. Πολύβιος, ιγ’.
[65] Έθνος με αυτό το όνομα βρίσκουμε και πλησίον των Ακαρνάνων.
[66] Στον αυχένα της Ερυθράς Θαλάσσης. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο δ’) του Ουρανίου.
[67] Μέγα έθνος της Αραβίας. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο β’) του Γλαύκου.
[68] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου και τον Αρτεμίδωρο,
[69] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου.
[70] Επικαλείται πηγή την «Αραβική Αρχαιολογία» (βιβλίο β’) του Γλαύκου.
[71] Ίσως δική τους πόλη η Γέρασα στην Πετραία Αραβία (υπήρχε και άλλη με αυτό το όνομα στην Κοίλη Συρία). Αμφότερες σχετιζόμενες με τον Μ. Αλέξανδρο.
[72] Από τον Νάβατο ονομάσθηκαν Ναβαταίοι.
[73] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο δ’) του Ουρανίου.
[74] Ερεμνοί / Ερεμβαίοι: Από τον Άραβα βασιλιά της Βαβυλώνος Έρεμβο. Και οι Τρωγλοδύτες Ινδοί. – βλ. Μ. Ετυμ. Ελλάνικος, Κράτης, Οδ. δ 84. (έρεβος, έρεμνος, ερεβεννής = σκοτεινός) > Αραμποί στην Π. Γραφή > Αραμαίοι, κλπ.
[75] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο β’) του Γλαύκου.
[76] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου.
[77] Αρχαίος λαός της Αραβίας στην Αδουλίδα της Αβησσυνίας. Τους υπέταξε κατά την εκστρατεία του κατά της Αραβίας ο βασιλιάς των Αξουμιτών (από επιγρ.). βλ. Κοσμάς Ινδικοπλ.
[78] Λαός της Ερήμου Αραβίας, που κατοικούσε υπέρ τους Ρασαβηνούς. Οι Maseri Arabes του Πλινίου.
[79] Οι κάτοικοι Μωβηνοί (η Μωβηνή) / Μωαβίτες (Μωαβίτις). Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο β’) του Γλαύκου.
[80] Ονομάσθηκαν από τον Νάβατο – Ναβάτης στα αραβικά σημαίνει ο εκ μοιχείας γενόμενος. Βλ. Ευστ. Σχόλ. Διον. Περ. 954.
[81] Οι Ραμμανίται ήταν λαός στην Ευδαίμονα Αραβία. Ο βασιλιάς τους Ιλάσαρος ήταν σύγχρονος του βασιλέως των Ναβαταίων, Οβόδα Β΄. Επί της βασιλείας τους, το 24 π.Χ. έγινε η εκστρατεία των Ρωμαίων κατά των Αράβων, υπό τον άρχοντα της Αιγύπτου, Αίλιο Γάλλο.
[82] Νομαδικό έθνος. Επικαλείται πηγή την «Αραβική Αρχαιολογία» του Γλαύκου.
[83] Νομαδικό έθνος. Ίσως το ίδιο με το προηγούμενο.
[84] Χώρα μετά τους Ναβαταίους. Την οικούν οι Σαρακηνοί.
[85] Έθνος, προς μεσημβρία των Σαρακηνών. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο β’) του Ουρανίου και του Ολυμπιανού.
[86] Ευστ. Σχόλ. Διον. Περ.954.
[87] Ήταν καμηλοκόμοι. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο α’) του Ουρανίου.
[88] Στα μεσόγαια της Ευδαίμονος Αρβαίας. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου. Ίσως άλλη μια πόλη που ίδρυσε ο Άδανος, ο υιός του θεού Ουρανού, μετά την ομώνυμη στην Κιλικία.
[89] Πόλη με το ίδιο όνομα απαντάμε και στην Αίγυπτο – βλ. επιστολή Ερμεία.
[90] Στον Αιλανίτη κόλπο – Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Γλαύκου.
[91] Από την άμμο. Χωριό στην Ερυθρά, που κατακλύσθηκε.
[92] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο α’) του Ουρανίου. Οικήτορες οι Αυαθηνοί ή Αυαρηνοί. Μάλιστα η πόλις ιδρύθηκε κατόπιν χρησμού, στον Οβόδα, να πάει ο υιός του Αρέτας να βρει τόπο αύαρα, που σημαίνει κατά τους Άραβες και Σύρους, λευκό. Ο Αρέτας έφθασε σε έναν τόπο όπου είδε φάσμα / φάντασμα («λευκοείμων ανήρ επί λευκής δρομάδος (καμήλας)»). Όταν έφυγε το φάντασμα, ανεφάνη σκόπελος, στην γη ριζωμένος! Και εκεί έκτισε την πόλη, που έμεινε γνωστή και ως Λευκή Κώμη.
[93] Στην Ερυθρά Θάλασσα.
[94] Στην Ερυθρά Θάλασσα.
[95] Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο δ’) του Γλαύκου.
[96] Πόλις πλησίων των Πετρών. Το εθνικό κάνει Γέιος / Γέσιος / Γεήσιος. Η πόλις ανέδειξε περιφανείς σοφιστές ιατρούς. Λέγεται έτσι, επειδή ίσως προϋπηρχε όλων των πόλεων της περιοχής (Γέιος = γύγης, γηγενής). Επικαλείται πηγή την «Αραβική Αρχαιολογία» του Γλαύκου.
[97] Δαυαίος, Δαυηνός, Δαυίτης ο κάτοικος.
[98] Δουμαθηνός ο κάτοικος. Επικαλείται πηγή την «Αραβική Αρχαιολογία» (βιβλίο β’) του Γλαύκου.
[99] Μεγάλη κώμη, πλησίον των Σοδόμων.
[100] Στον Αιλανίτη κόλπο. Ο κάτοικος Εγρηνός.
[101] Πόλις της Παλαιστίνης, παλαιότερα της Αραβίας. Ο κάτοικους Ελουσηνός.
[102] Μεσόγειος πολη. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου.
[103] Στο Βασίλειο των Κιναιδοκολπιτών. Ζαδραμίτης, Ζαδραμαίος το εθνικό. Επικαλείται πηγή τον Μαρκιανό.
[104] Γειτόνισσα των Ναβαταίων. Θαμουδηνός ο κάτοικος. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου.
[105] Πλησίον της Έγρας.
[106] Χωριό, όπου κατοικούν οι Ισμαηλίτες.
[107] Πόλις κοντά στη Βόστρα.
[108] Νυν Muscat / Μασκάτ. Πόλις της αραβικής χερσονήσου, πρωτεύουσα του σουλτανάτου Μασκάτης και Ομάν. Διαδέχθηκε την αρχαί Σόχαρ, «Πύλη της Ινδίας».
[109] Πόλις των Ναβαταίων. Ο κάτοικος Μηδαβηνός. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο β’) του Ουρανίου.
[110] Όπως και όλες οι πόλεις, τα νησιά και τα τοπωνύμια με αυτό το όνομα, αποικία Κρητών επί Μίνωος.
[111] Στην κώμη αυτή πέθανε ο Αντίγονος ο Μακεδών, υπό του Ραβίλου, του βασιλέως των Αραβίων. Έτσι στην γλώσσα των Αράβων σημαίνει τόπος θανάτου. Ο κάτοικος Μωθηνός. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο ε’) του Ουρανίου.
[112] Πολίχνιον. Ο κάτοικος Νέγλιος / Νεγλίτης. Επικαλείται πηγή την «Αραβική Αρχαιολογία» (βιβλίο β’) του Γλαύκου.
[113] Τουλάχιστον 10 πόλεις αναφέρονται με αυτό το όνομα και διεκδικούν να είναι οι γενέτειρες του θεού Διονύσου.
[114] Χωριό των Ναβαταίων, όπου ετάφη ο βασιλιάς Οβόδης / Όβόδας, που θεοποιήθηκε. Ο κάτοικος Οβοδηνός. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο δ’) του Ουρανίου. Ήταν πατέρας ή συγγενής του βασιλιά του 1ου π.Χ. αι. Αρέτα (Στράβ. 16/4.24).
[115] Πόλις. Ο κάτοικος Ομανεύς. Ίσως εξ αυτής το Ομάν. Επικαλείται πηγή την «Αραβική Αρχαιολογία» (βιβλίο β’) του Γλαύκου.
[116] Πόλις εμπορίου – εμποριός – εμπορειός, όπου γίνονταν τα (ψ)ώνια. Ο κάτοικος Ονναίος.
[117] Πόλις του εν Αραβίου νομού Αιγύπτου, η κατά τους Εβδομήκοντα Ηρώων πόλις (νυν Βελβεΐς). Ο κάτοικος Πατούμιος / Πατουμηνός.
[118] Πόλις της Αραβίας «κατ’ Αίγυπτον».
[119] Πόλις της ορεινής Αραβίας.
[120] Κώμη. Ο κάτοικος Σαμψηνός. «Σάμψα» στα αραβικά σημαίνει ήλιος.
[121] Κώμη. Ο κάτοικος Σαυηνός.
[122] Πόλις.
[123] Πόλις της Αραβίας στον Ευφράτη. Ο κάτοικος Σεμφαίος / Σεμφηνός.
[124] Πόλις προς την Έδεσσα. Ο κάτοικος Σιγγαρηνός. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο α’) του Ουρανίου.
[125] Ο κάτοικος Σικήμιος, Σικημήτης, Σίκημος.
[126] Ο κάτοικος Ταβηνός. Επικαλείται πηγή τον Εκαταίο.
[127] Ο κάτοικος Ταμνίτης. Επικαλείται πηγή τον Αλέξανδρο.
[128] Ο κάτοικος Ταρφαρηνός. Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου.
[129] Μία των πολλών πόλεων με αυτό το όνομα. Στον Αράβιο κόλπο. Και αυτή από τον Αρκάδα Τραπεζούντα, υιό του Λυκάονος.
[130] Φάρος. Πόλις μεταξύ Αιγύπτου και Αραβίας. Ο κάτοικος Φαρανίτης. Το παρακείμενο όρος Φαρανιτικό.
[131] Ή Μωβουχάρακα. Πόλις της Παλαιστίνης. Ο κάτοικος Χαρακμωβηνός, Μωβοχαρακμηνός - Επικαλείται πηγή τα «Αραβικά» (βιβλίο γ’) του Ουρανίου, τον Κλ. Πτολεμαίο, και την «Αραβική Αρχαιολογία» (βιβλίο δ’) του Γλαύκου.
[132] Στον Αράβιο Κόλπο. Αναφέρεται βασιλιάς της, ο Σπασίνης.
[133] Όπως και της Θράκης, της Θεσσαλίας, της Λοκρίδας των Οζολών, έναντι της Ρόδου, του ποταμού Ευφράτη…
[134] Αμφότερες στον Αραβικό κόλπο.
[135] Σκόπελος και κορυφή υψηλοτάτη. Κατοικείται από τους Δουσαρηνούς. Ονομάσθηκε από τον θεό Δουσάρο, τιμώμενο από τους Άραβες και τους Δαχαρηνούς.
[136] Επικαλείται πηγή τον Εκαταίο.
[137] Στον Αραβικό κόλπο. Ο κάτοικος Μυρωνησίτης, Μυρωνησαίος.
[138] Νήσος στον Αράβιο κόλπο, από την οποία εξάγεται πολύτιμος λίθος που φέρει το όνομά της: Ο σαπφείριος > το ζαφείρι. Τα Σαπφάρα ή Τάπφαρον ήταν αρχαία πόλη της Ευδαίμονος Αραβίας, πρωτεύουσα του κράτους των Ομηριτών.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια