Απειλή για τους φτωχούς τα επικίνδυνα χηµικά σε φτηνά προϊόντα

 

Μιχαήλ Χάλαρης είναι επίκουρος καθηγητής Χημείας

Οι φθαλικές ενώσεις, χηµικά που χρησιµοποιούνται ευρέως σε προϊόντα καταναλωτικής και βιοµηχανικής χρήσης, συνδέονται µε σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, όπως ενδοκρινικές διαταραχές, αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήµατα. Ιδιαίτερα στις φτηνές καταναλωτικές επιλογές, όπως τα ρούχα και τα οικιακά προϊόντα, οι συγκεντρώσεις φθαλικών ενώσεων είναι υψηλές. Οι πληθυσµοί µε χαµηλότερα εισοδήµατα, οι οποίοι προτιµούν φτηνά προϊόντα για να καλύψουν τις ανάγκες τους, είναι οι πιο ευάλωτοι σε αυτές τις επικίνδυνες χηµικές ουσίες.

Η χρήση φθαλικών ενώσεων σε προϊόντα χαµηλού κόστους επιτρέπει στους κατασκευαστές να βελτιώσουν τις ιδιότητες των προϊόντων, όπως την ανθεκτικότητα και τη διατήρηση του χρώµατος, όµως η επαφή µε το δέρµα και η εισπνοή αυτών των ουσιών προκαλούν κινδύνους για την υγεία. Αυτές οι ενώσεις έχουν συνδεθεί µε την υπογονιµότητα, ανωµαλίες στα γεννητικά όργανα, αναπνευστικά προβλήµατα και αυξηµένο κίνδυνο για ασθένειες όπως το άσθµα, η παχυσαρκία, ακόµη και ο καρκίνος.

Η οικονοµική κατάσταση του πληθυσµού επηρεάζει σηµαντικά την έκθεση σε αυτές τις ουσίες. Οι κάτοικοι χωρών µε χαµηλότερο ΑΕΠ, όπως η Ελλάδα, εµφανίζουν υψηλότερες συγκεντρώσεις φθαλικών ενώσεων στο αίµα τους, λόγω της αγοράς φτηνών προϊόντων από χώρες µε λιγότερο αυστηρές ρυθµιστικές διαδικασίες, όπως η Κίνα και η Τουρκία. Εξαιτίας αυτών των φτηνών επιλογών, οι καταναλωτές µε χαµηλά εισοδήµατα είναι συχνά αναγκασµένοι να επιλέγουν προϊόντα που περιέχουν επικίνδυνες χηµικές ουσίες, χωρίς να γνωρίζουν τους κινδύνους που ενέχουν.

Επιπλέον, η έλλειψη ενηµέρωσης στους φτωχότερους πληθυσµούς καθιστά δύσκολη την κατανόηση των κινδύνων από αυτές τις ουσίες. Οι καταναλωτές δεν έχουν πάντα πρόσβαση σε πληροφορίες που να τους βοηθούν να κάνουν ασφαλέστερες επιλογές, γεγονός που εντείνει την έκθεσή τους σε φθαλικές ενώσεις.

Για την αντιµετώπιση αυτού του προβλήµατος απαιτούνται συντονισµένες προσπάθειες σε επίπεδο ενηµέρωσης του κοινού, αυστηροποίησης των ελέγχων και ενίσχυσης των νοµοθετικών πλαισίων. Ειδικά η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ήδη θεσπίσει κανονισµούς για την προστασία της δηµόσιας υγείας, αλλά απαιτείται περαιτέρω δράση.

Η πρόταση για τη δηµιουργία εθνικών καταλόγων «µαύρων» και «λευκών» επιχειρήσεων αποτελεί ένα κρίσιµο βήµα προς την ενίσχυση της διαφάνειας και της υπευθυνότητας στον επιχειρηµατικό τοµέα. Σε συνδυασµό µε άλλες αναγκαίες θεσµικές, νοµοθετικές και κοινωνικές αλλαγές, αυτή η πρωτοβουλία µπορεί να οδηγήσει σε θεµελιώδη ανατροπή της επιχειρηµατικής κουλτούρας και της καταναλωτικής συµπεριφοράς. Η δηµοσιοποίηση αυτών των καταλόγων, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, θα περιλαµβάνει επιχειρήσεις και φορείς που σέβονται ή όχι την υγεία και ασφάλεια των εργαζοµένων τους, τηρώντας τα εργασιακά δικαιώµατα, καθώς και τις αρχές της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευθύνης.

Η διαδικασία θα επιτρέπει στους καταναλωτές να επιβραβεύουν υπεύθυνες επιχειρήσεις και να τιμωρούν εκείνες που παραβιάζουν τις εργασιακές, περιβαλλοντικές και υγείας και ασφάλειας προδιαγραφές. Ειδικότερα, αυτή η δημοσιοποίηση θα συμβάλει στη διαμόρφωση μιας ισχυρής κοινωνικής συνείδησης, δίνοντας στους καταναλωτές τα εργαλεία για να λάβουν αποφάσεις που να ευνοούν την κοινωνία και το περιβάλλον, ενισχύοντας παράλληλα τις επιχειρήσεις που προάγουν την ηθική και βιώσιμη ανάπτυξη.

Η ενίσχυση της ενημέρωσης, η αυστηροποίηση των ελεγκτικών µμηχανισμών και η προώθηση ασφαλέστερων εναλλακτικών προϊόντων είναι κρίσιμες για την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών, τη µμείωση των κινδύνων για τη δημόσια υγεία και παράλληλα τη διασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής και πιο βιώσιμης ανάπτυξης για τις µμελλοντικές γενιές.

ΠΗΓΗ